PiL

In 2023 werd op de intensive care (IC) van het Erasmus MC 50.133 gram paracetamol toegediend. Medicatie draagt 40% bij aan de ecologische CO2-voetafdruk van de gezondheidszorg. Een studie toonde aan dat intraveneuze paracetamol 16 keer meer CO2 uitstoot dan orale toediening. Aangezien beide even effectief zijn, startte de IC een “paracetamol challenge” om intraveneus gebruik met 25% te verminderen. Een poster en een korte film op intranet en LinkedIn riepen andere ziekenhuizen op om deel te nemen. Binnen enkele dagen sloten 40 ziekenhuizen zich aan. In april 2024 was het gebruik van intraveneus paracetamol op de IC met 49% gedaald, wat 106 kg afval, 458 kg CO2 en €1.380 bespaarde. De totale afname in ziekenhuizen kan oplopen tot 10.000 doses, wat een besparing van 1.430 kg afval, 6.200 kg CO2 en €18.2000 oplevert. De impact op pijnscores werd niet onderzocht.

Tirzepatide is geregistreerd voor de behandeling van diabetes mellitus type 2 (DM2) en voor de behandeling van obesitas en overgewicht. Tirzepatide is een agonist van zowel de ‘gastric inhibitory’ polypeptide (GIP)-receptor als de ‘glucagon-like’ peptide-1 (GLP-1)-receptor. Tirzepatide stimuleert de insulineafgifte en remt de glucagonafgifte. Ook vertraagt tirzepatide de maaglediging, vermindert het hongergevoel en verhoogt het verzadigingsgevoel. Hierdoor daalt het HbA1c en het lichaamsgewicht. Het HbA1c daalt gemiddeld met 20 tot 28 mmol/mol ten opzichte van de uitgangswaarde. De gewichtsverlaging is, afhankelijk van de dosering 13,4 tot 22,58% in 72 weken, ten opzichte van 2,4 tot 3,3% bij placebo. Met tirzepatide bereikt 63,4 tot 90,1% van de patiënten een gewichtsverlies van minimaal 10%. Met placebo is dit 8,7 tot 13,5%. De meest voorkomende bijwerkingen van tirzepatide zijn gastro-intestinale klachten zoals misselijkheid en diarree. Potentiële langetermijnbijwerkingen zijn pancreatitis/pancreascarcinoom, schildklieraandoeningen en retinopathie. Tirzepatide kost ongeveer 3.100 tot 5.600 euro per jaar en wordt alleen, onder voorwaarden, vergoed voor patiënten met DM2. Voor deze patiënten geldt een terugbetaalregeling van de fabrikant. Tirzepatide is alleen als subcutane injectie beschikbaar. Patiënten moeten tirzepatide eenmaal per week injecteren in buik, bovenbeen of bovenarm.

Jaarlijks neemt het aantal patiënten dat bariatrische chirurgie ondergaat toe. Kennis van het effect van deze ingrepen op de farmacotherapeutische behandeling van patiënten is voor psychiaters van belang, omdat patiënten met obesitas een groter risico op psychiatrische aandoeningen hebben.1 Onderzoek naar de veranderingen in farmacokinetiek bij deze patiëntengroep is echter beperkt, wat bijdraagt aan de onduidelijkheid over dit onderwerp. Tegelijkertijd zijn er aanwijzingen dat de mogelijke veranderingen in de farmacokinetiek door de ingreep, de individuele geneesmiddeleigenschappen én de gewichtsreductie consequenties kunnen hebben voor de individuele patiënt. Bovendien hebben de bariatrische chirurgie en de beoogde gewichtsreductie effect op het psychisch functioneren van de patiënt. Daarbovenop komt nog eens dat diverse psychofarmaca invloed hebben op gewichtstoename, wat mogelijk tot therapieontrouw en/of weight regain kan leiden. Voorgaande onderwerpen worden in dit artikel verder uitgediept. Tevens wordt een stappenplan beschreven waarmee de voorschrijver tot gepersonaliseerde doseringsstrategie kan komen voor zijn patiënten.

Inhalatiemedicatie draagt bij aan de opwarming van de aarde. Veel artikelen gaan in op de verschillen tussen dosisaerosolen en poederinhalatoren en de mogelijkheden om daarmee tot een reductie van de milieuschade te komen. Die milieuschade heeft echter niet alleen betrekking op de uitstoot van broeikasgassen, maar ook op het afval dat gebruikte inhalatoren produceren met de geneesmiddelresiduen daarin. Diverse maatregelen ter reductie van de negatieve neveneffecten van de inhalatietherapie zijn denkbaar, maar ze moeten worden afgewogen tegen het effect op de therapie en de milieuwinst die ermee kan worden behaald. Uit schattingen blijkt dat therapeutisch inhaleren een verwaarloosbare bijdrage levert aan de verslechtering van het milieu. Verkeerde beslissingen kunnen in een slechtere therapie resulteren met een verhoogd aantal ziekenhuisopnamen tot gevolg. Dat doet iedere besparing in de uitstoot van broeikasgassen en afval teniet.

Ouderen hebben vanwege polyfarmacie, langdurig medicijngebruik en een afnemende voedingstoestand een verhoogd risico op interacties tussen voeding en medicatie.

Het initiatief Medicijn voor de Maatschappij (MvdM) is een opgericht om duurzame toegang tot geneesmiddelen voor patiënten