Nascholing voor en door zorgprofessionals

Agonisten van de glucagon-like peptide-1 (GLP-1)-receptor zijn relatief nieuwe middelen voor de behandeling van diabetes mellitus type 2. Naast hun effecten op de glucoseregulatie blijken deze middelen ook voor een afname van lichaamsgewicht te zorgen. Om deze redenen zijn GLP-1-agonisten steeds populairder als afslankmiddel. GLP-1-agonisten hebben een duidelijk vertragend effect op de maaglediging. Kennis over deze middelen en de afspraken die gemaakt zijn over het onderbreken van deze middelen rondom (electieve) chirurgische ingrepen zijn belangrijk voor de anesthesioloog en anesthesiemedewerker.

Obesitas is een ernstig gezondheidsprobleem. Als behandeling blijkt bariatrische chirurgie het meest effectief. Door de verandering in voedselinname en metabolisme ontstaat een aanzienlijke verbetering van vele ziektebeelden. De vraag welke bariatrische techniek de beste resultaten biedt, is een langlopend discussiepunt. Een studie, uitgevoerd in het Franciscus Gasthuis & Vlietland en het Catharina Ziekenhuis, randomiseerde 628 patiënten tussen de twee meest bekende bariatrische operatietechnieken en volgde hen gedurende vijf jaar. Na deze periode toonde zowel de sleeve gastrectomie als de gastric bypass een klinisch effectief gewichtsverlies met respectievelijke daling van het overtollig gewicht, van 58,8% en 67,1%. Hoewel de gastric bypass beter herstel toonde in dyslipidemie en reflux, ging het vaker gepaard met complicaties. Gezondheidsverbeteringen met betrekking tot diabetes, slaapapneu en kwaliteit van leven waren vergelijkbaar na beide procedures. Beide operatietechnieken blijken effectief en veilig voor de behandeling van ernstig overgewicht. Bij de beslissing welke procedure het beste uitgevoerd kan worden, is het belangrijk een individuele afweging te maken.

Em. prof. dr. Gerrit Glas (1954) studeerde geneeskunde en filosofie. In 1991 promoveerde hij op het onderwerp concepten van angst en angststoornissen. Van 1992 tot en met 2010 was hij bijzonder hoogleraar christelijke filosofie (toen nog: reformatorische wijsbegeerte) aan de Universiteit Leiden. Tot 2021 bekleedde hij de leerstoel filosofie van de neurowetenschappen en tot 2023 bezette hij daarnaast als bijzonder hoogleraar de Dooyeweerd-leerstoel aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ook publiceerde Glas meerdere boeken en artikelen op de grensvlakken van geneeskunde, filosofie, neurowetenschappen, maatschappij en ethiek.

Van de urologische beroepskankers is blaaskanker de meest voorkomende: al meer dan een eeuw geleden werd blaaskanker als beroepsziekte beschreven bij werkers in de kleurstofindustrie. In circa 10% van de gevallen van blaaskanker is blootstelling aan stoffen op het werk de oorzaak. Dit artikel geeft handvatten voor beoordeling en advisering over mogelijke gevallen van urologische beroepskankers. Er wordt een casus beschreven van blaaskanker als beroepsziekte bij een brandweerman, wat tot preventieve acties in een brandweercorps heeft geleid, en een casus van een schilder met blaaskanker, waar een proportionele aansprakelijkheidskwestie tot een jarenlange juridische strijd heeft geleid. Vroege opsporing van blaaskanker bij werkenden die aan blaascarcinogenen zijn blootgesteld is in principe mogelijk. Nieuwe methoden hiervoor zijn ontwikkeld, maar zin en onzin daarvan zijn omstreden. Vaak ontstaat emotionele discussie bij een mogelijk geval van urologische beroepskanker. Het goed organiseren van risicocommunicatie rond dit onderwerp is belangrijk.

Een vernauwing van een of beide nierarteriën kan het gevolg zijn van fibromusculaire dysplasie, maar ontstaat meestal als uiting van gegeneraliseerde atherosclerose. Zolang de mate van stenosering beperkt blijft, zal de nier via aanpassing van de intrarenale hemodynamiek nog voor voldoende perfusie kunnen zorgen. Naarmate de stenose in ernst toeneemt, wordt het renine-angiotensinesysteem echter steeds meer geactiveerd en ontstaat er ischemische schade in de nier met uiteindelijk nierfunctieverlies. Een van de gevolgen van nierarteriestenose is hypertensie, waarschijnlijk door het verhoogde renine. Toch blijft nog een aanzienlijk percentage van de patiënten normotensief. Revascularisatie heeft bij patiënten met fibromusculaire dysplasie vaak wel een gunstig effect, maar het nut van deze therapie bij atherosclerotische afwijkingen wordt betwijfeld.

Hij is een van de eerste bariatrisch chirurgen in Nederland, specialiseerde zich in bariatrische laparoscopie en zette de Nederlandse Obesitas Kliniek (NOK) West in Den Haag op. Hoe kijkt dr. Dingeman Swank terug op zijn carrière? En wat maakt de anesthesie bij bariatrische operaties uniek? iAM ging met hem in gesprek.