iAM

In Nederland heeft meer dan de helft van de volwassenen overgewicht en is inmiddels 16% obees. Door de grote gezondheidsrisico’s van deze ziekte leeft deze populatie korter en door de groei in incidentie stijgt de druk op de gezondheidszorg. Tot op heden is metabole chirurgie, ofwel bariatrische chirurgie, de meest effectieve en duurzame behandeling van obesitas. Deze vorm van chirurgie heeft in de afgelopen twintig jaar enorme ontwikkelingen doorgemaakt en door standaardisatie en implementatie van fast-track chirurgie is het risico op complicaties zeer beperkt. De samenwerking van dedicated teams heeft ertoe geleid dat er in de grote behandelvraag kan worden voorzien en dat nu 65% van de patiënten in dagbehandeling wordt geopereerd, snel herstelt en langer gezonder en gelukkiger leeft. Dit maakt obesitaszorg een interessante tak van zorg.

Al decennialang groeit het aantal mensen met obesitas. Ook buiten centra voor bariatrische chirurgie zul je daarom steeds vaker te maken krijgen met patiënten met obesitas. Het geven van anesthesie aan patiënten met obesitas vereist kennis over de specifieke veranderingen en aandachtspunten van de patiënt met (morbide) obesitas. In dit artikel wordt ingegaan op de definitie en prevalentie van obesitas. Daarnaast worden de aandachtspunten besproken voor het geven van anesthesie aan patiënten met obesitas, met speciale aandacht voor de gevolgen van anatomische en fysiologische veranderingen op de farmacokinetiek van de meest gebruikte anesthetica en manieren om de dosis van deze middelen aan te passen.

Airway management bij patiënten met obesitas is een complex onderwerp dat steeds relevanter wordt gezien de toenemende prevalentie van patiënten met obesitas en bariatrische chirurgie wereldwijd. Een accurate preoperatieve beoordeling en risicostratificatie zijn van groot belang. Er zijn verschillende strategieën en technieken voor airway management voor bariatrische patiënten die perioperatieve en postoperatieve (long)complicaties kunnen helpen verminderen. In dit artikel worden de beoordeling van de bovenste luchtweg, intubatietechnieken, apneu-oxygenatie, optimale beademingsstrategieën, extubatie en post-anesthesiezorg besproken. Een goede assessment en risicostratificatie met de Airway Triage-applicatiemethode in combinatie met een goede strategie en het gebruik van een videolaryngoscoop kan complicaties voorkomen.

Chronische pijn leidt tot veranderingen in het zenuwstelsel die ertoe leiden dat pijn frequenter en intenser wordt beleefd op een wijze die niet meer in relatie staat tot de fysieke situatie. Langdurige inzet van opioïden leidt op termijn eerder tot tolerantie en mogelijk drug-seeking behaviour dan afdoende pijndemping. De combinatie van het verstoorde pijnsysteem met de onttrekkingsverschijnselen maakt afbouwen van opioïden uitdagend en complex.

Agonisten van de glucagon-like peptide-1 (GLP-1)-receptor zijn relatief nieuwe middelen voor de behandeling van diabetes mellitus type 2. Naast hun effecten op de glucoseregulatie blijken deze middelen ook voor een afname van lichaamsgewicht te zorgen. Om deze redenen zijn GLP-1-agonisten steeds populairder als afslankmiddel. GLP-1-agonisten hebben een duidelijk vertragend effect op de maaglediging. Kennis over deze middelen en de afspraken die gemaakt zijn over het onderbreken van deze middelen rondom (electieve) chirurgische ingrepen zijn belangrijk voor de anesthesioloog en anesthesiemedewerker.

Obesitas is een ernstig gezondheidsprobleem. Als behandeling blijkt bariatrische chirurgie het meest effectief. Door de verandering in voedselinname en metabolisme ontstaat een aanzienlijke verbetering van vele ziektebeelden. De vraag welke bariatrische techniek de beste resultaten biedt, is een langlopend discussiepunt. Een studie, uitgevoerd in het Franciscus Gasthuis & Vlietland en het Catharina Ziekenhuis, randomiseerde 628 patiënten tussen de twee meest bekende bariatrische operatietechnieken en volgde hen gedurende vijf jaar. Na deze periode toonde zowel de sleeve gastrectomie als de gastric bypass een klinisch effectief gewichtsverlies met respectievelijke daling van het overtollig gewicht, van 58,8% en 67,1%. Hoewel de gastric bypass beter herstel toonde in dyslipidemie en reflux, ging het vaker gepaard met complicaties. Gezondheidsverbeteringen met betrekking tot diabetes, slaapapneu en kwaliteit van leven waren vergelijkbaar na beide procedures. Beide operatietechnieken blijken effectief en veilig voor de behandeling van ernstig overgewicht. Bij de beslissing welke procedure het beste uitgevoerd kan worden, is het belangrijk een individuele afweging te maken.