‘Compassievolle technologie sluit aan bij doelen en waarden van cliënt en therapeut’

| 01 mei 2024

Prof. dr. Gerben Westerhof is werkzaam aan de Universiteit Twente en is daar voorzitter van de vakgroep Psychologie, Gezondheid en Technologie. In zijn onderzoek ligt de focus op narratieve psychologie en technologie. Westerhof is daarnaast (mede)auteur van meerdere boeken, waaronder het Handboek positieve psychologie. Aan editie 2024-2 van PsyXpert werkte hij mee als gastredacteur. Anne-Marie Claassen is hoofdredacteur van PsyXpert. Zij werkt als psychotherapeut en programmamanager in de Boerhaven kliniek, expertisecentrum voor persoonlijkheidsstoornissen Mediant in Hengelo. Voor deze editie van PsyXpert ging zij online in gesprek met prof. dr. Gerben Westerhof. Claassen en Westerhof spreken uitgebreid over technologie in de geestelijke gezondheidszorg. Claassen wil weten op welke manieren technologie in te zetten is. Westerhof kan daar heel veel voorbeelden van geven. “Een daarvan is de smartwatches die wij inzetten bij mensen met persoonlijkheidsproblematiek. Joeri Derks is hierop gepromoveerd. Deze mensen hebben vaak moeite om waar te nemen wat zich in hun lichaam afspeelt. Een smartwatch gekoppeld aan een app kan hen helpen. Wanneer op je horloge te zien is dat je hartslag oploopt, kan dit een teken zijn van arousal of emoties die oplopen. Dit is een manier om je beter bewust te worden van deze momenten, die biocueing wordt genoemd.” Positieve psychologie Een andere app die Westerhof aanhaalt is er een voor mensen met bipolaire stoornissen. “Bart Geerling is daarop gepromoveerd. Deze app helpt op een ander niveau: hij geeft oefeningen in de positieve psychologie. Het maakt je bewuster van positieve emoties en draagt bij aan dankbaarheid en optimisme. En bij de levensverhalen passen we technologie toe die het mogelijk maakt om de verhalen te delen en ze in een fysiek boek om te zetten.” Virtual Reality Daarnaast is men op de Universiteit Twente bezig met virtual reality. Westerhof: “Daarmee kun je mensen in een omgeving veilig laten oefenen. Bijvoorbeeld met vermijding of omgaan met pijn. Of juist door hen te stimuleren naar positieve dingen te kijken of door omgevingen te creëren waar mensen goed tot rust kunnen komen.” Tien jaar geleden lag de focus van technologie binnen de geestelijke gezondheidszorg volgens Westerhof sterk op e-health, als oplossing voor het capaciteitsprobleem. “Maar vaak waren dat interventies die op zichzelf stonden en waarbij de rol voor de therapeut onduidelijk was. Daarom zoeken wij nu vooral manieren waarop technologie kan aansluiten bij de doelen en waarden van zowel cliënt als therapeut binnen de GGZ. We noemen dit ook wel compassievolle technologie, want compassie is vaak de gedeelde factor hierin voor beide partijen.” Andere benadering Er wordt een brug geslagen tussen technologie en het menselijke van de therapeut, vat Claassen terecht samen. Dit heeft volgens Westerhof ook consequenties voor de manier van werken. “Dankzij de technologie, zoals smartwatches en apps, kun je meer in het dagelijks leven van cliënten komen. Dat kan de therapie versterken, maar het vraagt ook om een andere benadering: houd je vast aan je wekelijkse uur elkaar zien of kies je voor de momenten waarop de cliënt het nodig heeft om te worden bijgestaan?” PsyXpert Dit artikel is een sterk verkorte weergave van het interview met Gerben Westerhof. Het volledige interview is verschenen in nascholingsmagazine PsyXpert, editie 2024-2. Meer weten? Kijk op www.psyxpert.nl.