Nascholing voor en door zorgprofessionals

Diabetes hoeft voor werkenden geen belemmering te zijn voor het uitvoeren van taken en zij kunnen daarmee doorgaan zolang het kan. Diabetes kan echter ook in korte tijd meerdere complicaties veroorzaken en gepaard gaan met comorbiditeit, en daardoor het functioneren belemmeren. Bedrijfsartsen hebben een taak bij het beter reguleren van de diabetes en de preventie van complicaties. Denk aan verbetering van zelfmanagementvaardigheden op de werkvloer, educatie van de werkomgeving, reductie van diabetesgerelateerde stress, evaluatie van het cardiovasculaire risicoprofiel en vooral het meewegen van de beroepsspecifieke risicofactoren. Zo ontstaat een adequaat werkplan als onderdeel van het individuele zorgplan gericht op werkbehoud of terugkeer naar werk. Arbocuratieve samenwerking vormt daarvoor de basis. Daarnaast hebben bedrijfsartsen de maatschappelijke verantwoordelijkheid om stigma’s rondom diabetes en arbeid bij werkgevers aan de orde te stellen. Wie eenmaal van de arbeidsmarkt af is, kan namelijk niet of moeilijk terugkeren. Door screening kunnen in de prediabetesfase preventieve maatregelen worden genomen die complicaties voorkomen of uitstellen.

Veel aandoeningen kunnen wittestofafwijkingen veroorzaken op T2-gewogen MRI-beelden. In dit overzicht worden pragmatisch een aantal vaak voorkomende aandoeningen en hun typische patroon van afwijkingen beschreven (tabel 1). Doel is het trainen van patroonherkenning: patroonherkenning is essentieel om uit de soms uitgebreide afwijkingen een korte differentiële diagnose te genereren. Bij veel patiënten worden ‘incidentele’ focale wittestofafwijkingen (WSA) gevonden, al dan niet met symptomen. Een van de meest voorkomende vragen in de dagelijkse radiologiepraktijk is dan ook: moeten we denken aan multipele sclerose? De meest voorkomende WSA zijn echter ‘banale’, leeftijdgebonden periventriculaire caps and bands, verwijde Virchow-Robinruimten of het gevolg van focale microvasculaire (hypoxische-ischemische) schade. Na leeftijdgerelateerde WSA en degeneratieve angiopathie (o.a. atherosclerose, hypertensie en amyloïdangiopathie), zijn de meest voorkomende oorzaken voor WSA auto-immuun (MS en ADEM), viraal (PML en HIV) en toxisch (alcohol, radiotherapie of koolstof-monoxide gerelateerd). Wij richten ons hoofdzakelijk op de diagnostiek van wittestofafwijkingen bij volwassenen en bespreken hier niet de groep demyeliniserende aandoeningen die vaak hereditair/metabool zijn. Bij voorkeur tonen wij alleen de T2-gewogen opnamen.

De meeste gevallen van inflammatoire demyelinisatie in het centrale zenuwstelsel bij volwassenen betreffen multipele sclerose (MS). Minder frequent is het optreden van atypische demyelinisatie, bijvoorbeeld vanwege een ongebruikelijk beeld op de MRI-scan, of vanwege een snel progressieve klinische achteruitgang. In het laatste geval kunnen verschijnselen zoals epilepsie, bewustzijnsstoornissen of snel optredende cognitieve of extrapiramidale verschijnselen een verdere vingerwijzing naar een diagnose zijn. De belangrijkste aandoeningen die in dit artikel worden beschreven zijn: acute gedissemineerde encefalomyelitis (ADEM), neuromyelitis optica (NMO), CLIPPERS, tumorachtige (tumefactive) MS en Baló’s concentrische sclerose. Het onderscheid tussen deze ziekten wordt in belangrijke mate bepaald door het klinische verloop en het MRI-beeld. Bij neuromyelitis optica kan serologie (anti-aquaporine-4-antilichamen) verder uitkomst bieden. Genoemde aandoeningen worden anders behandeld dan MS. Bij kinderen verloopt MS in het algemeen met veel meer aanvallen dan bij volwassenen. De diagnose MS bij kinderen is moeilijker te stellen vanwege een uitgebreidere differentiële diagnose en ook vanwege een aspecifiek begin. De IPMSSG-criteria (International Pediatric Multiple Sclerosis Study Group) hebben in grote mate bijgedragen aan het stellen van de diagnose MS bij kinderen en in veel gevallen waarborgen deze criteria een goede afbakening van het bij kinderen relatief frequenter waargenomen ADEM. De behandeling en begeleiding van kinderen met MS vergen een gespecialiseerde en multidisciplinaire aanpak.

Een medische diagnose is niet altijd een vaststaand gegeven. Soms is hij dat wel, bijvoorbeeld de diagnose collumfractuur, maar soms is een diagnose niet meer dan een concept dat enige houvast biedt ten aanzien van veronderstelde pathofysiologie, prognose en therapeutische mogelijkheden. Multipele sclerose (MS) is een dergelijk conceptuele diagnose. In de loop van de jaren zijn de criteria veranderd (niet omdat de ziekte anders geworden is, maar omdat we er anders naar zijn gaan kijken) en zijn ziektebeelden die eerst onder MS vielen, afgevallen (zoals neuromyelitis optica). Het is goed mogelijk dat op lange termijn steeds meer aparte ziektebeelden benoemd kunnen worden die nu allemaal onder de diagnose MS geschaard worden.

Een zesjarig meisje presenteert zich met sinds anderhalve week piekende koorts, moeheid en hoofdpijn. Bij aanvullend

Het adopteren van een buitenlands kind is een zorgvuldige, langdurige en kostbare procedure waarbij veel instanties zijn betrokken. Het aanbod van adoptiekinderen is de afgelopen jaren aanzienlijk afgenomen. Bovendien heeft een steeds groter deel van de adoptiekinderen een extra zorgbehoefte (special needs). In 2015 was dit zelfs 85%. Medische evaluatie van adoptiekinderen blijft noodzakelijk, waarbij rekening moet worden gehouden met het land van herkomst.