Nascholing voor en door zorgprofessionals

HMG-CoA-reductaseremmers (statinen) verlagen bij volwassenen zeer significant het risico op hart- en vaatziekten. Atherosclerose is het onderliggende ziekteproces bij hart- en vaatziekten, een progressieve aandoening waarvan is aangetoond dat deze op de kinderleeftijd begint. Daarom behoort preventie en eventueel behandeling van atherosclerose al op de kinderleeftijd plaats te vinden. Dit geldt zeker voor kinderen met familiaire hypercholesterolemie (FH). FH is het enige ziektebeeld waarover consensus bestaat met betrekking tot het gebruik van statinen als behandeling op de kinderleeftijd. Waarschijnlijk zal het indicatiegebied voor statinen op de kinderleeftijd in de toekomst verder worden uitgebreid naar andere aandoeningen die eveneens leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten op latere leeftijd.

Door snelle uitdroging en verstoring van de elektrolytenbalans zijn rotavirusinfecties voor alle zuigelingen ter wereld potentieel levensbedreigend. In ontwikkelde landen is de mortaliteit te verwaarlozen, maar in ontwikkelingslanden sterven jaarlijks ongeveer 440.000 jonge kinderen aan de gevolgen van acute diarree. Anders dan bij veel andere infectieziekten heeft verbetering van de leefomstandigheden geen invloed op de besmettingskans. Vaccinatie is de enige preventieve methode om de incidentie te doen dalen. Na een ongelukkige start van de vaccinatie in 1998, waarbij het toenmalige vaccin nog geen jaar na introductie van de markt werd teruggetrokken, zijn er nu weer twee vaccins op de Europese markt toegelaten, die de bijwerking van het vaccin uit 1998 (darminvaginatie) niet hebben. De invoering van een algemene vaccinatie tegen rotavirusinfecties is in Nederland in beraad bij de Gezondheidsraad.

Tijdens de behandeling van constitutioneel eczeem bij kinderen ontstaan vaak multipele kleine, bleekwitte vlekken verspreid over de huid. Door veel ouders (en hulpverleners) wordt deze aandoening gezien als een bijwerking van de lokale behandeling met corticosteroïden. Dit is onjuist. Dergelijke maculae, vaak met een fijnschilferige rand, staan bekend als pityriasis alba. De oorzaak van pityriasis alba is onbekend, maar de ziekte wordt geduid als een uiting van subklinische inflammatie van de huid, zoals die vaak gezien wordt bij eczeem. Behandeling is niet nodig.

Besproken wordt een jongen van 2,5 jaar oud met persisterende klachten van koorts, piepen, tachypnoe en afwijkingen op de thoraxfoto’s na het doormaken van een, waarschijnlijk virale, onderste luchtweginfectie. Pas na langere tijd is de uiteindelijke diagnose bronchiolitis obliterans gesteld aan de hand van het daarvoor typische beeld op de hogeresolutie-ct (hrct)-thorax. Wij beschrijven wat de aanknopingspunten kunnen zijn om eerder aan deze relatief zeldzame diagnose te denken.

Infliximab is een chimere monoklonale antistof die bindt aan tumornecrosefactor-α, een cytokine met een centrale rol in de pathogenese van chronisch inflammatoir darmlijden. Grote gerandomiseerde en gecontroleerde onderzoeken hebben aangetoond dat infliximab effectief is als inductie- en onderhoudsbehandeling bij volwassen patiënten met actieve ziekte van Crohn. Studies bij kinderen en adolescenten ondersteunen deze bevinding. Behandeling met infliximab als remissie-inductie en vervolgens als onderhoudstherapie is geïndiceerd bij ziekte van Crohn die onvoldoende reageert op de gebruikelijke therapie, zowel bij luminale ziekte als bij fistels. Onderhoudsbehandeling met infliximab kan behoud van klinische remissie, herstel van het darmslijmvlies, sluiting en duidelijke afname van fistels en groeiherstel teweegbrengen. Bijwerkingen zijn vooral ernstige, opportunistische infecties en acute infusiereacties. Onduidelijkheid bestaat nog over het mogelijk verhoogde risico van maligniteiten.

De bemoeienis van de Nederlandse kinderartsen met het vaccinatiebeleid bij kinderen reikt meestal niet verder dan het in het poliklinische dossier van hun patiënten noteren van hun vaccinatiestatus, als het even kan met de gemakzuchtige woorden ‘volgens schema’. Die luxe kunnen wij ons veroorloven dankzij de uitstekende staat van dienst van het Rijksvaccinatieprogramma (rvp). Rudy Burgmeijer is sinds een jaar of twintig nauw verbonden met de ontwikkelingen in het rvp.