A&I

Ruim drie decennia geleden zat hij als geneeskundestudent in München te luisteren naar een college over infectiepreventie en hij wist één ding zeker: hij zou eerder tweedehandsautoverkoper worden op een uitvalsweg in een buitenwijk, dan dat hij zich bezig zou gaan houden met het onderwerp van dit college.

Jaarlijks overlijden nog duizenden mensen aan sepsis. Een van de theorieën is dat juist die mensen overlijden bij wie de ontstekingsreactie zodanig doorschiet dat er orgaanfalen optreedt door schade van het immuunsysteem zelf. Ondanks pogingen tot interfereren met de immunologische afweermechanismen is nog geen enkele behandeling effectief gebleken. Kennis omtrent de afweermechanismen en de regulatie hiervan is daarom belangrijk. De afgelopen jaren is de kennis hierover enorm toegenomen. In dit artikel worden de belangrijkste mechanismen beschreven van het aangeboren afweersysteem tijdens sepsis.

Corticosteroïden hebben dankzij verschillende werkingsmechanismen een zeer breed toepassingsgebied. Er is binnen de IC-populatie veel onderzoek gedaan naar de verschillende toepassingen van corticosteroïden, maar het (b)lijkt moeilijk om duidelijk onderbouwde en richtinggevende resultaten te boeken. In dit artikel bespreken we een aantal indicaties van corticosteroïden bij IC-patiënten, ondersteund door de beschikbare literatuur. Aan bod komen addisoncrisis, allergische reactie, ARDS, bacteriële meningitis, hogeluchtwegobstructie, community acquired pneumonia, exacerbatie COPD en astma, Pneumocystis jiroveci-pneumonie, postextubatiestridor en septische shock.

Er zijn de laatste jaren diverse studies verschenen op het gebied van volumeresuscitatie. De discussie over kristalloïden versus colloïden is vaak gevoerd. In een gemakkelijk leesbaar overzichtsartikel van Myburgh in de New England Journal of Medicine worden de diverse resuscitatievloeistoffen kort besproken.

Naar aanleiding van de publicatie To err is human is er in de afgelopen tien jaar steeds meer aandacht gekomen voor kwaliteit en veiligheid van ziekenhuiszorg. In Nederland is al een aantal jaren wettelijk vastgelegd dat ziekenhuizen dienen te beschikken over een kwaliteitsmanagement-systeem. Sluitstuk van een kwaliteitsmanagementsysteem is een externe audit. In Nederland is de NIAZ de belangrijkste auditorganisatie van ziekenhuizen. Wereldwijd is de Joint Commission International (JCI), de internationale tak van de Amerikaanse Joint Commission (JC) met voorsprong de belangrijkste auditorganisatie. Als eerste ziekenhuis in Nederland is het AMC sinds oktober vorig jaar JCI-geaccrediteerd. Meerdere andere academische of STZ-ziekenhuizen oriënteren zich momenteel op deze accreditatievorm of hebben een accreditatietraject in gang gezet. JCI onderscheidt zich van de NIAZ door een grotere aandacht voor het medisch proces en een auditsystematiek primair vanuit het patiëntenperspectief. Kenmerkend zijn de ‘tracer audits’.

Binnen anesthesie en intensive care is een ruim aanbod aan inotropica beschikbaar, waaronder β1-agonisten (bv. dobutamine) en fosfodiësteraseremmers (bv. milrinone en enoximone). Het inotrope effect van deze middelen werkt vooral door verhoging van de calciumconcentratie in het myocard. Toename van de intracellulaire calciumconcentratie leidt echter tot verhoogde energiebehoefte in het hart; de metabole stress op de al gecompromitteerde hartspier verergert. Levosimendan is een relatief nieuw inotropicum, dat o.a. de gevoeligheid van spiervezels voor calcium verhoogt. Voor eenzelfde intracellulaire calciumconcentratie kan meer kracht gegenereerd worden, waardoor de hartspier vanuit energetisch perspectief efficiënter kan werken. In dit artikel bespreken wij de werking van levosimendan en de indicaties voor het gebruik. We schenken aandacht aan een aantal mogelijke nieuwe indicaties.