A&I

Het cardiale risico van een chirurgische patiënt wordt in eerste instantie bepaald door het risico van de chirurgische procedure, de aanwezigheid van cardiale risicofactoren en de functionele capaciteit van de patiënt. Op basis hiervan kan aanvullende diagnostiek worden ingezet om een kleine groep chirurgische patiënten met een sterk verhoogd cardiaal risico te identificeren. Het optimaliseren van het perioperatieve medicamenteuze beleid kan de uitkomst van deze patiënten positief beïnvloeden.

De ontwikkelingen op het gebied van de regionale anesthesie staan niet stil. Door de vooruitgang van de kwaliteit van echografie is er steeds meer belangstelling voor regionale anesthesie en is precieze blokkade met lagere doseringen lokale anesthetica mogelijk, waardoor het reeds lage risico van systemische intoxicatie verder daalt. Klinische signalen van intoxicatie moeten zo snel mogelijk onderkend en behandeld worden. Intraveneuze lipidenemulsie is naast adequate resuscitatie een effectieve therapie voor systemische intoxicatie met lipofiele lokale anesthetica, maar optimale dosering, timing en duur van behandeling zijn nog niet geheel duidelijk. Inmiddels is de werking van lokaal anesthetica volledig opgehelderd.

Door de vergrijzing van de samenleving en de verhoogde kans op overleving overleven steeds meer patiënten de opname op de IC. Daardoor zijn er ook steeds meer patiënten met het post-IC-syndroom (PICS). Dit syndroom beschrijft de psychische, sociale en lichamelijke klachten die patiënten na een IC-opname ervaren en kan ook bij de familieleden optreden. Daarom komt er in Nederland meer aandacht voor goede nazorg. Steeds meer ziekenhuizen richten hiervoor een post-IC-polikliniek op.

Coronairlijden leidt tot een grote morbiditeit en mortaliteit. Veel van de kennis wordt beschreven uitgaande van de mannelijke patiënt, maar er zijn aanzienlijke verschillen tussen mannen en vrouwen. Veel risicofactoren wegen bij vrouwen zwaarder dan bij mannen; vrouwspecifieke risicofactoren komen bij de obstetrische anamnese naar voren. De klinische presentatie van vrouwen verschilt van die van mannen, waardoor de diagnose gemist kan worden. Met name postmenopauzale vrouwen ontwikkelen het bekende obstructieve coronairlijden, maar jongere vrouwen hebben regelmatig klachten op basis van endotheeldisfunctie zonder obstructief coronairlijden: hier spreekt men van de genderparadox. Het diagnostisch proces is bij mannen en vrouwen vergelijkbaar, maar de behandeling van vrouwen blijft vaak achter: de gendergap. Vrouwen met coronairlijden hebben een slechtere prognose dan mannen, maar dit lijkt grotendeels te verklaren door het slechtere risicoprofiel van vrouwen en niet door het vrouwelijk geslacht an sich.

Een allesomvattende aanpak van multimorbiditeit en beperkingen is eigenlijk een grootschalig kwaliteitsprogramma dat op verschillende fronten in de gezondheidszorg voor kwetsbare ouderen actief zou moeten zijn. Een nauwe afstemming, niet alleen met artsen werkzaam in de eerste lijn maar ook met andere zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen, verzorgers en paramedici zal uiteindelijk het beoogde resultaat kunnen bieden: een integraal, goed afgestemd zorg- en behandelaanbod dat, toegespitst op de categorie waartoe de individuele oudere behoort, heldere doelstellingen nastreeft waarvoor samen met patiënt en zijn omgeving gekozen is. Dat dit soms compressie van morbiditeit en soms ‘enkel’ behoud van kwaliteit van leven zal betekenen, is inherent aan deze individuele benadering.

Sophia de Rooij is hoogleraar en Principal Investigator aan het AMC. Met haar onderzoeksgroep werkt zij aan klinisch verouderingsonderzoek op het gebied van delirium, vallen en valgerelateerd letsel, multimorbiditeit, polyfarmacie en functieverlies. Daarnaast werkt ze ook aan innovatieve systeemoplossingen. Centraal in haar onderzoek staan de gevolgen van acute ziekte op normale en ongezonde veroudering.