A&I

Een allesomvattende aanpak van multimorbiditeit en beperkingen is eigenlijk een grootschalig kwaliteitsprogramma dat op verschillende fronten in de gezondheidszorg voor kwetsbare ouderen actief zou moeten zijn. Een nauwe afstemming, niet alleen met artsen werkzaam in de eerste lijn maar ook met andere zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen, verzorgers en paramedici zal uiteindelijk het beoogde resultaat kunnen bieden: een integraal, goed afgestemd zorg- en behandelaanbod dat, toegespitst op de categorie waartoe de individuele oudere behoort, heldere doelstellingen nastreeft waarvoor samen met patiënt en zijn omgeving gekozen is. Dat dit soms compressie van morbiditeit en soms ‘enkel’ behoud van kwaliteit van leven zal betekenen, is inherent aan deze individuele benadering.

Sophia de Rooij is hoogleraar en Principal Investigator aan het AMC. Met haar onderzoeksgroep werkt zij aan klinisch verouderingsonderzoek op het gebied van delirium, vallen en valgerelateerd letsel, multimorbiditeit, polyfarmacie en functieverlies. Daarnaast werkt ze ook aan innovatieve systeemoplossingen. Centraal in haar onderzoek staan de gevolgen van acute ziekte op normale en ongezonde veroudering.

Hypertensie is een veel voorkomend probleem in de Nederlandse populatie en een van de belangrijkste oorzaken van morbiditeit en mortaliteit. Geïsoleerde systolische hypertensie en verhoogde polsdruk lijken een hoger risico op hart- en vaatziekten te geven. Hoewel in de algemene populatie veel onderzoek naar hypertensie is verricht, is relatief weinig bekend over de invloed hiervan op de outcome bij de chirurgische patiënt. Hypertensieve patiënten lijken een hoger risico te hebben op cardiovasculaire complicaties tijdens en na een operatie, maar de klinische significantie hiervan is omstreden. Verder is het anesthesiologisch beleid rondom een operatie bij hypertensieve patiënten, zoals het al dan niet uitstellen hiervan bij sterk verhoogde bloeddrukwaarden, meer gebaseerd op consensus dan op wetenschappelijk bewijs. Peroperatief kunnen hypertensieve patiënten grote bloeddrukschommelingen tonen. Ook komen postoperatief regelmatig sterk verhoogde bloeddrukwaarden voor. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de huidige inzichten in de pathofysiologie van hypertensie en de gevolgen hiervan in de perioperatieve fase.

Het aantal patiënten met chronische nierfunctiestoornissen neemt toe. De behandeling van deze groep patiënten vraagt kennis van fysiologische veranderingen om zo de grote kans op mortaliteit en morbiditeit te verminderen. Vooral de behandeling van patiënten met terminale nierinsufficiëntie en chronische dialysepatiënten dient met kennis en voorzichtigheid te geschieden.

Rotatietrombo-elastometrie is een methode waarmee verstoringen van de hemostase kunnen worden onderzocht in de acute, perioperatieve, obstetrische en IC-setting. De methode is gebaseerd op visco-elastische metingen in gecitreerd volbloed, en geeft meer gedetailleerde informatie over de oorzaak van stollingsstoornissen dan laboratoriumstollingstesten, met name ten aanzien van restheparine, de fibrinecomponent van een stolsel en fibrinolyse. Rotatietrombo-elastometrie is initieel ontwikkeld voor bedsidemonitoring, maar er is een verschuiving waar te nemen naar plaatsing van de apparatuur binnen centrale laboratoria. Hierdoor kunnen scholing, kwaliteit van meten en de 24-uurs inzetbaarheid beter worden gegarandeerd. Het is de verwachting dat tromboelastometrie in de nabije toekomst deel gaat uitmaken van routinelaboratoriumtesten en steeds meer zal worden ingezet bij het definiëren van transfusietriggers in protocollen voor de behandeling van gecontroleerd en ongecontroleerd bloedverlies.

Diabetes mellitus is een complicerende factor bij chirurgische ingrepen. De aandoening is geassocieerd met een verlengde opnameduur, hogere postoperatieve morbiditeit en mortaliteit. Adequate preoperatieve en peroperatieve glucoseregulatie verbetert postoperatieve behandelresultaten, waaronder reductie in aantal en ernst van postoperatieve infecties. Diabetes-gerelateerde comorbiditeit (hart-vaatlijden, verminderde nierfunctie), de glucoseverlagende medicatie, operatieplanning en duur van nuchter zijn worden preoperatief beoordeeld en bijgestuurd. Veel patiënten met diabetes mellitus zijn gewend aan zelfcontrole en zelfregulatie. Het is dan ook wenselijk om deze patiënten bij hun eigen perioperatieve diabetesbeleid te betrekken. Eind 2013 wordt de richtlijn Diabeteszorg in de tweede lijn verwacht; daarin is een hoofdstuk opgenomen met aanbevelingen voor het perioperatieve diabetesbeleid. Deze richtlijn is opgesteld in samenwerking met de OMS, de NVA en de NIV.