A&I

Critical illness-polyneuropathie (CIP), critical illnessmyopathie (CIM) en een combinatie daarvan zijn veelvoorkomende aandoeningen op de IC en behoren daar tot de meest voorkomende oorzaken van spierzwakte en beademings/afhankelijkheid. Klinisch neurologisch onderzoek toont vaak verlaagde of afwezige reflexen en grimasseren op pijnprikkels zonder motorische reactie van de ledematen. Met name voor de differentiële diagnostiek kan elektromyografie (EMG) worden verricht. Bij de pathofysiologie lijkt een gestoorde microcirculatie een rol te spelen. CIP en in mindere mate CIM gaan gepaard met een hoge morbiditeit en mortaliteit en een succesvolle therapie is vooralsnog niet voorhanden.

Sepsis is een van de belangrijkste doodsoorzaken op de IC. De laatste jaren is duidelijk geworden dat de meeste septische patiënten niet overlijden ten gevolge van een overweldigende initiële pro-inflammatoire reactie van het immuunsysteem, maar veelal in de daaropvolgende immuunsuppressieve fase, de zogenaamde ‘immuunparalyse’, die gekenmerkt wordt door verhoogde vatbaarheid voor secundaire en opportunistische infecties. Hoewel infectiecontrole en ondersteunende therapieën, zeker in de vroege fase van sepsis, de hoeksteen van de behandeling zullen blijven, is de ontdekking van deze immuunparalyse de reden dat er momenteel een verschuiving optreedt in onderzoek naar de adjuvante behandeling van sepsis. Waar de nadruk voorheen lag op onderdrukken van het immuunsysteem met bijvoorbeeld anti-cytokinetherapieën of corticosteroïden, ligt de nadruk nu meer en meer op het stimuleren van het immuunsysteem. Veelbelovende immuunstimulerende middelen als interferon-γ (IFN-γ) en granulocyt macrofaag-koloniestimulerende factor (GM-CSF) hebben al mooie resultaten laten zien en worden momenteel verder onderzocht in klinische trials.

Arjen Slooter en ik kennen elkaar van de Winter Workshop Intensive Care in Alpbach. Als neuroloog-intensivist, verbonden aan het UMC Utrecht, was Arjen een van de sprekers. Ik was deelnemer aan een goed georganiseerde cursus waar het nuttige met het aangename werd gecombineerd.

Als gevolg van de voortschrijdende vergrijzing zal de incidentie van hartkleplijden de komende jaren toenemen. Openhartchirurgie met klepreparatie of klepvervanging blijft tot op heden de gouden standaard. Ondanks duidelijke richtlijnen voor de behandeling van ernstig kleplijden wordt meer dan een derde van de patiënten niet verwezen voor klepoperatie. De voornaamste redenen hiervoor zijn hoge leeftijd en/of de aanwezigheid van belangrijke comorbiditeit waardoor het operatierisico te hoog wordt geacht. Deze onderbehandelde populatie heeft de deur geopend voor de ontwikkeling van minder invasieve percutane behandelingsvormen. Deze technieken focussen zich met name op de twee meest voorkomende vormen van hartkleplijden in de westerse wereld: aortaklepstenose en mitralis klepinsufficiëntie, die samen meer dan 70% van alle verworven hartklepziekten uitmaken. Het uiteindelijke doel van transkatheter- kleptherapie is het verkrijgen van een behandelingsmodaliteit die minder invasief is met een gelijkwaardig of zelfs beter veiligheids- en effectiviteitsprofiel.

Bij een hematologische maligniteit gaat het doorgaans om een proliferatie- en uitrijpingsstoornis van een van de hematopoetische voorlopercellen uit het beenmerg of lymfoïd weefsel. De diversiteit van de hematologische maligniteiten is ook terug te vinden in incidentie, beloop, behandeling en prognose. Bij slechts zo’n 1,5% van de opnames op de ICU bestaat een hematologische maligniteit. De meest voorkomende redenen voor ICU-opname zijn respiratoir falen, hemodynamische instabiliteit, sepsis en neurologische oorzaken. Eerdere onderzoeken beschrijven een mortaliteit van 75-97% voor hematologische patiënten op de ICU, maar de overleving is de afgelopen jaren verbeterd en in recente studies wordt een mortaliteit van 34-56% gerapporteerd. Meerdere studies hebben verschillende indicatoren voor een slechte prognose geïdentificeerd, zoals leeftijd, ziekteprogressie, APACHE II-scores, multi-orgaanfalen, invasieve mechanische ventilatie, niervervangende therapie, neutropenie, hematopoëtische stamceltransplantatie, leverfalen, graft-versushostreactie en sepsis.

Beschrijving van een patiënt met een acute cardiogene shock ten gevolge van cardiale betrokkenheid bij het idiopathisch hypereosinofiel syndroom (Löffler-endocarditis). De echocardiografie toonde een grote massa in de linkerventrikel die resulteerde in een in- en uitstroombelemmering. Het posterior blad van de mitralisklep zat geheel verbakken in de grote (georganiseerde) trombusmassa. Hoge doses corticosteroïden waren niet effectief. Partiële remissie werd bereikt door behandeling met hydroxyureum. Tevens werd patiënt behandeld met hoge doses bètablokkers en anticoagulantia. Vanwege een ernstige mitralisklepinsufficiëntie werd uiteindelijk besloten een mitralisklepbioprothese te plaatsen. Hierna verbeterde patiënt aanzienlijk.