A&I

Endotracheale intubatie (ETI) is de gouden standaard voor het ‘zekeren’ van de luchtweg. De vraag of het toepassen van ETI in de prehospitale setting een gunstige invloed heeft op de prognose van vitaal bedreigde patiënten, is al geruime tijd onderwerp van discussie. Klinische studies geven hieromtrent geen uitsluitsel. Dit komt voornamelijk door beperkingen in de validiteit en in de mogelijkheid resultaten te extrapoleren. Wel blijkt dat ETI in de prehospitale setting lastiger is uit te voeren en met meer complicaties gepaard gaat dan ETI uitgevoerd in het ziekenhuis. Daarom dient prehospitale ETI alleen toegepast te worden door hulpverleners met een ruime ervaring met deze techniek, tenzij er geen andere mogelijkheden zijn om een vrije luchtweg te verkrijgen. Beademing door middel van masker en ballon, eventueel met behulp van een orofaryngeale luchtweg, kan altijd overwogen worden als alternatief. De toegevoegde waarde van de zogenaamde ‘supraglottische luchtwegen’ lijkt in de prehospitale setting vooralsnog beperkt.

In de nieuwe reanimatierichtlijnen 2010 ligt de nadruk op het zo spoedig mogelijk opstarten van ‘basic life support’ (BLS) door omstanders of professionals. De volgorde CAB (‘Chest compression- Airway-Breathing’) geeft minder vertraging bij het opstarten van BLS en heeft de voorkeur boven ABC. Het onderbreken van thoraxcompressies, voor bijvoorbeeld het beoordelen van arteriële pulsaties, dient zo kort mogelijk te zijn. De frequentie waarmee thoraxcompressies worden toegediend is verhoogd naar minimaal 100× per minuut ( 100-120×) en de diepte van compressie moet 5-6 cm zijn. Indien er sprake is van een schokbaar hartritme wordt bij defibrillatie na de derde schok medicatie 1 mg adrenaline en 300 mg amiodaron toegediend. Tijdens het opladen van de defibrillator dienen de thoraxcompressies te worden voortgezet om de onderbreking tot een minimum te beperken. Na het toedienen van de schok wordt er geen hartritmebeoordeling gedaan; dit gebeurt iedere twee minuten, vlak voor de volgende defibrillatie. Als er sprake is van asystolie is er geen bewijs dat atropine een gunstig effect heeft op de behandeling van de circulatiestilstand. In de nieuwe richtlijnen is er meer aandacht voor postreanimatiezorg.

Meer dan 70% van de fouten in de gezondheidszorg kan worden toegeschreven aan problemen met ‘human factors’. De werkzaamheden van anesthesiologen vinden plaats in een dynamische en complexe omgeving waar latente fouten aanwezig zijn. Voor optimale professionele beoordeling en het nemen van beslissingen ten tijde van een crisissituatie zal de anesthesioloog naast wetenschappelijke kennis en technische vaardigheden ook niet-technische vaardigheden moeten bezitten. Crisis Resource Management omvat enkele niet-technische vaardigheden zoals communicatie en teaminteractie, die van belang zijn voor het verbeteren van het management van crisissituaties. Voor het verbeteren van patiëntveiligheid op de operatiekamer is naar analogie van de luchtvaartindustrie voor de anesthesie een Anesthesia Crisis Resource Management-training ontwikkeld.

Patiënten die geïndiceerd zijn voor het ondergaan van een behandeling met ECT lijden meestal aan een ernstige psychiatrische en soms somatische stoornis. De impact op deze mensen van de keus voor deze route is groot en vereist een zorgvuldige begeleiding en afweging alvorens men daadwerkelijk tot deze behandeling overgaat. Kennisuitwisseling tussen de anesthesiologie en de psychiatrie en belangstelling voor elkaars vakgebied is van groot belang, zodat een juiste afweging gemaakt kan worden wat betreft indicatiestelling, medicatiegebruik en gebruik van hypnoticum gedurende de behandeling.

Dr. Eliyahu M. Goldratt, natuurkundige van oorsprong, heeft er zijn levenswerk van gemaakt om te laten zien hoe organisaties op systematische wijze verbeterd kunnen worden door het toepassen van zijn Theory of Constraints (TOC). Alex Knight, die dr. Goldratt meer dan 25 jaar als mentor had, geeft leiding aan de innovatie en ontwikkeling van de Theory of Constraints in de gezondheidszorg in verschillende landen zoals Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Australië en meer recent ook in Nederland.

Een patiënte overlijdt ten gevolge van een ernstige medicatiefout. Alle verantwoordelijke partijen in het ziekenhuis worden op de hoogte gebracht en de calamiteit wordt gemeld bij de IGZ. De casus wordt onderzocht onder leiding van een adviseur kwaliteit volgens de SIRE-methodiek. Door een gedegen onderzoek, open communicatie met de nabestaanden en het identificeren en uitvoeren van verbetermaatregelen kon aanvankelijke achterdocht worden weggenomen. Afwikkeling van de calamiteit op deze wijze was voor de IGZ, de officier van justitie, maar zeker ook voor alle direct betrokken professionals een voorwaarde om met vertrouwen de patiëntenzorg voort te zetten.