A&I

In Nederland is er een tekort aan donororganen. Om dit tekort tegen te gaan is donorherkenning en donorbehandeling van groot belang. In deze casus wordt bij een patiënt na een hartstilstand buiten het ziekenhuis (Out of Hospital Cardiac Arrest) onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van hersenfunctie, en wordt een procedure voor non-heartbeating orgaandonatie geëffectueerd. Hiertoe worden criteria voor hersendood en contra-indicaties voor orgaandonatie besproken. Tevens wordt de praktische gang van zaken beschreven in geval van orgaan- en weefseldonatie.

De ontwikkeling van een geneesmiddel is in een aantal stappen te verdelen. Het preklinische deel begint met de drug discovery van een stof met biologische activiteit. Dit wordt verder in proefdiermodellen naar werking bij een bepaalde pathologie en op toxiciteit onderzocht. Het geselecteerde kandidaatmolecule wordt verder onderzocht inklinische studies, waarbij in fase-1-, 2- en 3-onderzoek de dosis, de effectiviteit en de veiligheid worden bestudeerd. Daarnaast worden de invloed op de kwaliteit van leven (patient benefit) en de kosten ten opzichte van bestaande geneesmiddelen onderzocht. Uiteindelijk wordt een volledig dossier met alle bevindingen aan de autoriteiten ter registratie aangeboden. Na goedkeuring krijgt het nieuwe geneesmiddel een marketingautorisatie; het mag in de handel worden gebracht en er mag vergoeding voor worden aangevraagd.

Adequate behandeling van hersendode orgaandonoren is extreem belangrijk. Er zijn weinig gerandomiseerde studies ten aanzien van orgaandonatie, maar uit de literatuur blijkt wel dat goede donorbehandeling een verbetering geeft van de functie van de donororganen en van het aantal organen dat getransplanteerd kan worden. Dit geldt vooral voor de functie van het hart en de longen. Dit artikel is een samenvatting van de nieuwe richtlijn Donorbehandeling als onderdeel van het modelprotocol Orgaan- en weefseldonatie 2011 van de Nederlandse Transplantatie Stichting. Het is een samenvatting van de beschikbare literatuur en geeft een gericht handvat in de praktijk van donorbehandeling. Deze richtlijn is grotendeels gericht op problemen bij hersendode orgaandonoren, maar ook bij non-heartbeating donoren kunnen hemodynamische instabiliteit of pulmonale afwijkingen optreden. De behandeling is dan hetzelfde tot de ondersteuning gestaakt wordt.

Longtransplantatie is een behandeloptie voor patiënten met een ernstig longlijden met een levensverwachting van ongeveer twee jaar. De keuze voor enkel- of dubbelzijdige transplantatie wordt met name bepaald door de aard van de ziekte, de leeftijd van de patiënt en de infectiefrequentie. Het perioperatieve beleid is afhankelijk van de onderliggende longziekte en het type transplantatie. Specifieke aandachtspunten postoperatief zijn ventilatie, hemodynamiek, pijnbestrijding, drainage, ulcuspreventie, stollingsbeleid, bewaking van de gaswisseling, immunosuppressie en infectiepreventie. Ook de voeding vraagt aandacht en er wordt zo vroeg mogelijk met fysiotherapie begonnen. De perioperatieve zorg rond de longtransplantatiepatiënt is intensief. Het is van belang om minimaal eenmaal daags multidisciplinair overleg te hebben met anesthesist/intensivist, thoraxchirurg en longarts.

Een 54-jarige patiënte met persisterend boezemfibrilleren en een eerdere gefaalde katheterablatie wordt aangeboden voor VATS-Minimaze. Het blijkt onmogelijk een dubbellumentube te introduceren. Wanneer na poliklinische analyse geen bijzonderheden blijken, wordt patiënte opnieuw opgenomen. One lung ventilation (OLV) wordt nu verkregen met bronchusblokkade en de isolatie van de longvenen, linker atriale ablatielijnen en ablatie van de autonome plexus wordt verricht en perioperatief elektrofysiologisch op compleetheid gecontroleerd. De ingreep verloopt ongecompliceerd en er hebben zich gedurende 6 maanden follow-up geen recidieven van boezemfibrilleren of atriale tachycardieën voorgedaan. In deze bijdrage worden de thoracoscopische behandeling van boezemfibrilleren en de opties voor OLV bij een moeilijke luchtweg beschreven.

Prof. dr. Jan IJzermans is als hoofd transplantatiechirurgie bij uitstek degene die een beeld kan schetsen van de huidige stand van zaken als het gaat om transplantaties. Ik ontmoette hem half april in zijn hooggelegen werkkamer in het Erasmus MC. We spraken over de ontwikkeling van niertransplantaties, het ‘nierdonatie bij leven’-programma, anesthesiologische aspecten van vullingsbeleid, de transitie van patiënt naar eventuele donor en het effect van vasten op het ontstaan van ischemie-reperfusieschade.