Nascholing voor en door zorgprofessionals

Klassieke psychedelica, zoals LSD en psilocybine, zijn stoffen die momenteel illegaal zijn, maar door personen gebruikt worden vanwege hun bewustzijnsveranderende effecten of als zelfmedicatie voor bepaalde psychiatrische stoornissen zoals depressie. Jaren geleden vonden de eerste wetenschappelijke psychedelicastudies plaats en werd het potentieel in een therapeutische context al onderstreept. Door een samenloop van omstandigheden kwam het onderzoek tot stilstand, maar sinds een jaar of tien is de draad weer opgepakt en blijken de eerste resultaten veelbelovend. Bestudeerde indicaties tot nu toe zijn middelengebruiksstoornis, primaire of secundaire angststoornis, posttraumatische stoornis, depressie en obsessief-compulsieve stoornis. In de komende jaren zal uit aanvullend bewijs het therapeutisch potentieel van deze middelen moeten blijken en dan zullen ze wellicht ook toegevoegd worden aan het arsenaal van middelen die ingezet kunnen worden om de mentale gezondheid van patiënten te vergroten.

Iedereen is kwetsbaar voor misinformatie. Deze kwetsbaarheid betreft niet alleen (ouders van) patiënten maar ook onszelf. Of het nu gaat om foutieve of niet reproduceerbare wetenschappelijke publicaties, of om nieuwsberichten over een uitbraak van bedwantsen in de metro van Parijs. Vatbaarheid voor misinformatie wordt bepaald door verschillende factoren. Denk hierbij aan angst, (bijvoorbeeld voor bijwerkingen), iemands identiteit (met welke groep identificeer ik mij, welke waarden en normen passen hierbij?), sociale exclusie (doe ik gelijkwaardig mee?), vertrouwen (hebben (overheids)instanties het goed met mij voor?) en politieke context (polarisatie in de samenleving vergroot mogelijk de gevoeligheid voor misinformatie). Misinformatie, desinformatie, en nepnieuws vormen een probleem in de maatschappij, iets wat wij als zorgverleners ook in de spreekkamer bemerken. Deze vormen van misleidende en onjuiste informatie kunnen tot onrust en onzekerheid leiden bij (ouders van) patiënten, met potentieel schadelijke gevolgen. Het gebruik van sociale media zorgt voor snelle verspreiding van desinformatie en nepnieuws. Door de veelheid aan informatie en het selectief aanbieden van berichten door het gebruik van algoritmen is misinformatie steeds moeilijker te herkennen. Daarnaast zijn mensen eerder geneigd informatie te onthouden die ze vaker hebben gehoord en waar ze dus vertrouwd mee zijn (illusoire waarheidseffect). Het is belangrijk dat wij als kinderartsen weten wat onze eigen overtuigingen zijn én wat die van onze patiënten, vooral als die overtuigingen in conflict komen met elkaar en het belang van het kind. Door kritisch te blijven en nieuwsgierig naar waar berichtgeving vandaan komt, en door op feiten gebaseerde informatie te geven, kunnen we desinformatie in de spreekkamer weerleggen (debunken) en ouders en patiënten alert maken op hoe zij nepnieuws kunnen herkennen (prebunken). Door de zorgen van mensen te erkennen en serieus te nemen zullen ze meer openstaan voor een gesprek hierover.

Op 1 oktober 2024 is in de regio Rijnmond het project ‘Anders Oogdruppelen’ gestart. Jaap Hoogeterp, redactielid van PiL, ging in gesprek met Guy Buck en Katja Smitskamp. Guy Buck is bestuursvoorzitter bij Zorgorganisatie Aafje en voorzitter van ConForte, de brancheorganisatie van zorgondernemers in de regio Rotterdam in Capelle & Krimpen. Katja Smitskamp is transitiemanager bij ConForte.

Twee mensen die elkaar slaan is zorgwekkend binnen een gezin, maar geaccepteerd in de boksring. Wat we als onbegrepen gedrag zien, hoe we reageren en ‘wat eraan gedaan moet worden’ is afhankelijk van de context, onze houding, kennis en vaardigheden. We bespreken wat u als zorgprofessional kunt doen bij onbegrepen gedrag, met de werkwijze Reflectief Samenwerken als basis.

Beeldende therapie is een ervaringsgerichte behandeling, waarin door het maken van kunst herinneringen en emoties geuit worden. Net als beeldende kunst heeft beeldende therapie de mogelijkheid traumatische en positieve herinneringen en emoties te uiten en in beeld te brengen en de mentale gezondheid te verbeteren. Het zichtbare en tastbare karakter van beeldende therapie sluit goed aan bij de vaak woordeloze en zintuiglijke aard van traumatische herinneringen. Ook voor mensen met meervoudige traumatisering, een slecht verbaal geheugen en voor mensen die niet kunnen praten over hun traumatische ervaringen is beeldende therapie een passende behandeling. Ook zij die er wel over kunnen praten, maar die geen contact voelen met de bijbehorende emoties kunnen profiteren van beeldende therapie, waarin dit contact hersteld kan worden. Het hiervoor ontwikkelde protocol ‘Trauma-Focused Art Therapy’ is getest in een pilotstudie en haalbaar en toepasbaar bevonden als individuele, kortdurende traumagerichte behandeling. In een vervolgonderzoek naar Trauma-Focused Art Therapy zijn kwantitatieve en kwalitatieve effecten gemeten: vermindering van traumasymptomen, verbetering van mentale gezondheid. De ervaringen van cliënt en therapeut zijn in kaart gebracht. Groter vervolgonderzoek is gaande. In een casus wordt geïllustreerd hoe deze therapie in de praktijk werkt en wat de bevindingen zijn.

De milieu-impact van de zorg is erg groot; geneesmiddelen leveren hieraan een grote bijdrage. Duurzaamheid is dus een belangrijke uitdaging voor apothekers. Er zijn verschillende manieren waarop apothekers geneesmiddelgebruik kunnen verduurzamen. In dit artikel wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden een aantal suggesties gedaan om 1) te kiezen voor groene geneesmiddelen, 2) gepast gebruik te stimuleren en 3) geneesmiddelverspilling tegen te gaan. De praktijkvoorbeelden laten zien dat het bevorderen van duurzaamheid dicht bij de dagelijkse taken van apothekers ligt. Dit betekent dat apothekers morgen al kunnen beginnen met duurzamer handelen.