Praktische Pediatrie

De oorthermometer lijkt een aantrekkelijk alternatief voor de rectale thermometer omdat deze vorm van meting van de lichaamstemperatuur gemakkelijk en snel in het gebruik is en minder invasief dan het meten van de rectale temperatuur. De overeenstemming tussen deze beide wijzen van lichaamstemperatuur meten is uitvoerig onderzocht bij kinderen. Uit vergelijkende onderzoeken blijkt de oorthermometer minder sensitief dan de rectale thermometer voor het meten van koorts bij kinderen. De temperatuur gemeten met een oorthermometer kan tot ruim 1 °C verschillen van de rectaal gemeten temperatuur. Over de betrouwbaarheid van de oorthermometer in de neonatale periode of tijdens een acute oorontsteking zijn er onvoldoende gegevens. Het gebruik van de oorthermometer wordt ontraden bij immuungecompromitteerde kinderen en kinderen jonger dan 6 maanden.

De kinderinfectiologie maakte de afgelopen jaren roerige tijden door, en dan gaat het niet alleen om de complexe en verwarrende logistiek rond de nieuwe influenzavariant H1N1. Het is pas enkele jaren geleden dat kinderinfectiologen en kinderimmunologen zich hebben verenigd in een nieuw subspecialisme: kinderinfectiologie/-immunologie. Dat heeft tot een herverdeling van taken geleid, waarbij zowel infectiologen als immunologen zich hebben moeten bijscholen op minder vertrouwd terrein. Niet dat deze ontwikkeling onlogisch is, integendeel. De infectiologen realiseren zich steeds meer dat het ontstaan van infecties niet alleen een kwestie is van agressieve eigenschappen van de ‘gast’, maar dat de verdedigende kwaliteiten van de gastheer een minstens zo belangrijke rol vervullen. Het is juist het raakvlak tussen gast en gastheer dat steeds meer in de belangstelling staat. In dit aan infectiologie gewijde nummer daarom gesprekken met twee kinderinfectiologen die hun onderzoek mede richten op gastheereigenschappen bij specifieke infecties.

Er wordt een 4 jaar oude jongen beschreven met koorts, huiduitslag, hoesten en buikpijn. Door de huiduitslag werd gedacht aan een infectie met Mycoplasma pneumoniae dan wel Streptococcus pneumoniae. Er wordt ingegaan op de incidentie van de verwekkers van pneumonieën bij jonge kinderen. Daarnaast wordt stilgestaan bij het feit dat bij pneumonieën vaak meerdere micro-organismen worden geïsoleerd c.q. meerdere verwekkers een rol spelen.

Urineweginfecties (uwis) komen bij kinderen vaak voor. Bij een groot deel van deze kinderen treedt een recidief op. uwis zijn hinderlijk voor de patiënt en roepen veel vragen op. De vraagstelling die in dit artikel beantwoord wordt, is in hoeverre antibiotische profylaxe het aantal recidief uwis kan verminderen en nierschade kan voorkomen. Bij een literatuuronderzoek tot oktober 2009 werden een systematische review en twee recente rct’s gevonden die deze vraag beantwoorden. De methodologisch sterke rct van Craig toont aan dat antibiotische profylaxe vergeleken met placebo (enigszins) effectief is ter voorkoming van een recidief uwi (ar: 13% vs 19%, 95%-bi, 1-13; nnt=14). Er is geen bewijs dat profylaxe nierschade voorkomt. Conclusie: antibiotische profylaxe dient niet standaard te worden aanbevolen bij kinderen na een eerste urineweginfectie. Antibiotische profylaxe wordt aanbevolen bij kinderen met recidiverende urineweginfecties en hooggradige vesico-ureterale reflux (vur) ( graad iii of meer).

Het beloop van infecties is wezenlijk anders bij patiënten met een afweerstoornis dan bij mensen zonder afweerstoornis. Infecties verlopen bij de eerste groep vaak sneller en heviger en genezen niet altijd, ook niet wanneer maximale behandeling gegeven wordt. Hoewel banale verwekkers van infecties vaak gevonden worden bij immuungecompromitteerden, moet ook met opportunistische verwekkers rekening worden gehouden. Welke opportunisten dit kunnen zijn, hangt samen met de aard van de afweerstoornis. Dit stuk gaat verder kort in op diagnostiek, profylaxe en behandeling van infecties bij patiënten met afweerstoornissen.

Behandeling en follow-up van patiënten met glycogeenstapelingsziekten van de lever (l-gsd) vindt vooral plaats in de universitaire centra. Iedere kinderarts krijgt echter te maken met patiënten met hepatomegalie en/of hypoglykemie bij wie een l-gsd in de differentiaaldiagnose staat. De definitieve diagnose verreist enzymonderzoek of dna-diagnostiek en kost (meestal veel) tijd. Toch kan met eenvoudig laboratoriumonderzoek een l-gsd al (on)waarschijnlijk worden gemaakt. Indien de diagnose waarschijnlijk is, kunnen vervolgens direct dieetmaatregelen worden gestart. In deze beschouwing wordt deze in ieder ziekenhuis toepasbare benadering gepresenteerd.