Praktische Pediatrie

De fractie van stikstofmonoxide (no) in de uitgeademde lucht (FeNO) vertoont een significante, maar zwakke correlatie met de mate van inflammatie in bronchusslijmvliesbiopten. Het is dus een marker voor de mate van inflammatie, maar wel een onnauwkeurige. Op groepsniveau hebben kinderen met een hoog FeNO een verhoogde kans op een exacerbatie, maar individuele FeNO-waarden tonen volledige overlap tussen groepen patiënten die vervolgens wel of geen exacerbatie ontwikkelen. Een FeNO-meting kan dus bij individuele patiënten een exacerbatie niet voorspellen. In een Nederlandse studie leidde monitoring van FeNO bij kinderen met astma tot lagere FeNO-waarden en minder bronchiale hyperreactiviteit. Hoewel in de FeNO-groep minder exacerbaties voorkwamen, was het verschil met de gebruikelijke monitoringgroep niet significant. Tijdens het jaar dat het onderzoek duurde kregen veel kinderen (20%!) een prednisonkuur, wat voor Nederlandse begrippen veel is. Blijkbaar waren er veel kinderen met instabiel astma in dit onderzoek vertegenwoordigd. In andere studies met kinderen die tijdens behandeling met inhalatiesteroïden het gebruikelijke patroon laten zien van weinig exacerbaties, draagt het monitoren van FeNO niet bij aan een goede astmacontrole. Monitoring van FeNO heeft dus voor kinderen met stabiel, goed ingesteld astma geen meerwaarde.

Coeliakie is een vaak voorkomende chronische intolerantie voor gluten, het belangrijkste eiwit van tarwe, rogge, gerst en andere granen. Bij mensen met een genetische gevoeligheid hiervoor, leidt gluteningestie altijd tot een door T-cellen onderhouden ontstekingsreactie in de dunne darm, gekenmerkt door een specifieke histologisch beeld dat de basis vormt voor de diagnose. De behandeling van coeliakie bestaat uit een glutenvrij dieet, goede voorlichting en levenslange laagfrequente medische begeleiding.

Chronische buikpijn is een veelvoorkomende klacht. Wanneer bij het kweken van de feces Blastocystis hominis gevonden wordt, rijst de vraag of dit een pathogeen is waarvoor behandeling moet worden ingezet. Wij hebben gezocht naar een wetenschappelijk antwoord op deze vraag en op de vraag of er een effectieve behandeling is. De gevonden studies zijn beoordeeld op methodologische kwaliteit. We vonden één cohortstudie waarin de relatie tussen Blastocystis hominis en gastro-intestinale klachten werd onderzocht. Dit onderzoek is als niet valide en niet toepasbaar beoordeeld, maar laat wel zien dat Blastocystis hominis voorkomt bij mensen zonder klachten. Voor de therapeutische vraag hebben we twee RCT’s gevonden en bestudeerd. Er is een afname van de klachten aangetoond bij behandeling met metronidazol (87% klachtenvrij t.o.v. 14% in placebogroep) en nitazoxanide (86% klachtenvrij t.o.v. 38% in de placebogroep). Zes maanden na de behandeling is het aantal klachtenvrije personen in de placebogroep toegenomen tot 33% en in de metronidazolgroep afgenomen tot 76%. Dit impliceert enerzijds dat het gaat om een selflimiting disease, anderzijds zou er sprake kunnen zijn van re-infectie of reactivatie. Het therapeutische effect zou ook veroorzaakt kunnen worden door eradicatie van een nog onbekende verwekker. De pathogeniciteit van Blastocystis hominis staat dus geenszins vast.

Ondanks het Rijksvaccinatieprogramma is de bof dit jaar weer terug in Nederland en andere landen. Een bofinfectie verloopt meestal onschuldig, bij eenderde van de geínfecteerden zelfs subklinisch, maar kan gecompliceerd worden door onder andere meningitis, encefalitis en orchitis met eventueel infertiliteit als gevolg. Er is geen goede therapie voorhanden.

Een meisje van elf jaar presenteert zich met pijnklachten in schouder en been. Bij onderzoek heeft zij een drukpijnlijke zwelling aan de rechter clavicula en een pijnlijke abductiebeperking van de rechterarm. Daarnaast valt op, dat ze acne in het gelaat heeft. Ontstekingswaarden in het bloed zijn aanvankelijk licht verhoogd en bij röntgenonderzoek worden osteolytische botafwijkingen gezien. Zonder behandeling verdwijnen de klachten, maar deze keren na een aantal maanden terug. Op basis van de anamnese, het lichamelijk onderzoek, het aanvullend onderzoek en het klinische beloop wordt de differentiaaldiagnose van pijnklachten van het bewegingsapparaat bij een meisje van deze leeftijd besproken. De diagnose chronische recidiverende multifocale osteomyelitis (crmo) wordt gesteld. Dit is een zeldzame en relatief onbekende vorm van osteomyelitis, die vooral bij meisjes van deze leeftijd kan optreden. Het beloop is vaak langdurig met meerdere terugkerende episoden. Antibiotica hebben geen plaats bij de behandeling.

Melatonine regelt de instelling van de biologische klok. Afwijkingen van de instelling van de biologische klok leiden tot slaapstoornissen,waarvan het vertraagde-slaapfasesyndroom de bekendste is. Deze kinderen worden ’s avonds pas laat slaperig en worden ’s morgens moeilijk wakker.